Thursday 9 September 2010

Χίος: Γκρεμίζουν ιστορικά αρχοντικά

Κτήρια -αρχιτεκτονικά στολίδια- που μαρτυρούν την εποχή που το νησί μεσουρανούσε χάρη στο εμπόριο και τα εσπεριδοειδή στα περιβόλια του Κάμπου.
Εκεί και σημαντικός αριθμός αρχοντικών που φέρουν το όνομα γνωστών οικογενειών. 
Οι εύποροι Χιώτες κληροδότησαν δεκάδες ακίνητα στο Νοσοκομείο Χίου προκειμένου να συνεχίζεται απρόσκοπτα το κοινωφελές έργο του.


Κάποια από τα αρχοντικά, νυν ιδιοκτησίας του Σκυλίτσειου Νοσοκομείου Χίου, τα οποία καταρρέουν είναι το μέγαρο του Ζωρζή Δρομοκαΐτη το οποίο οικοδομήθηκε το 1879, η νεοκλασική οικία Μηλιάδη - Κοκκάλη του τέλους του 19ου αιώνα, η οικία Μενιάδου του 1866, ο «πύργος» Καλουτά του οποίου ένα τμήμα οικοδομήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα και ένα άλλο το 1871, η έπαυλη Σουρέ-Λεμάνη-Φαφαλιού του τέλους του 19ου αιώνα και πολλά άλλα εξίσου ενδιαφέροντα από αρχιτεκτονική και ιστορική άποψη.


 Μάλιστα ορισμένα έχουν περιέλθει στο Σκυλίτσειο Νομαρχιακό Νοσοκομείο Χίου μέσα από δωρεές, με σκοπό την ενίσχυση του Ιδρύματος.
Η παρακμή του εμπορίου των εσπεριδοειδών έφερε και το σταμάτημα της καλλιέργειας των περιβολιών του Κάμπου. Αν και κηρυγμένα ως διατηρητέα μνημεία, σταδιακά τα σπίτια ερήμωσαν και τα περιβόλια εγκαταλείφθηκαν.
Και σαν να μην έφτανε ο πανδαμάτωρ χρόνος, έρχονται τώρα και οι υπηρεσίες που προχωρούν στο γκρέμισμα μέρους ιστορικών κτηρίων με πρόσχημα την επικινδυνότητα.
Σύμφωνα με καταγγελίες του συνεργάτη του Κέντρου Χιακών Μελετών «Πελινναίο» και συντηρητή έργων τέχνης Βασίλη Αγιαννίδη, «με πρόφαση την επικινδυνότητα ενός τοίχου της πρόσοψης στον "πύργο" Σκυλίτση στον Κάμπο, ο Δήμος Χίου κατεδάφισε το ήμισυ του κτίσματος! 
Συγκεκριμένα, εκτός από τους τοίχους με την επιμελημένη, κυβισμένη λιθοδομή στη μεριά του δρόμου, γκρεμίστηκε και μέρος μιας σκαφοειδούς οροφής 40,8 τετραγωνικών μέτρων και νεότερη ξύλινη οροφή με φατνώματα και ζωγραφική διακόσμηση. Επιπλέον, πέρυσι, χωρίς ουσιαστικό λόγο, κόπηκε ένα αιωνόβιο δέντρο στην αυλή της έπαυλης Βιτιάδη με τέτοιο τρόπο, ώστε να πέσει πάνω στην εξωτερική σκάλα και να την καταστρέψει εντελώς!».
Οι καταγγελίες αυτές, στις οποίες μέχρι σήμερα δεν έχει απαντήσει ο Δήμος Χίου αλλά ούτε και το Νοσοκομείο Χίου, στο οποίο ανήκει το συγκεκριμένο κτήριο, έφτασαν στη Βουλή μέσω ερώτησης των βουλευτών της Δημοκρατικής Αριστεράς.
Όπως μας είπε ο διευθυντής του Κέντρου Χιακών Μελετών Γιάννης Μακριδάκης, ο βουλευτής Γρηγόρης Ψαριανός ήρθε σε επαφή μαζί τους για να συγκεντρώσει τα σχετικά στοιχεία.
Στην ερώτηση προς τους υπουργούς Εσωτερικών, Πολιτισμού, Υγείας και Περιβάλλοντος επισημαίνεται εξάλλου ότι «το νοσοκομείο, ως ιδιοκτήτης, δεν έχει προχωρήσει σε καμία εργασία αποκατάστασης των ερειπωμένων πια αρχοντικών. Και, από την πλευρά της, η Πολιτεία δεν συνδράμει επαρκώς στην προστασία και την ανάδειξή τους, καθώς δεν παρέχει οικονομικά κίνητρα στους κύριους ή νομείς κτηρίων που έχουν χαρακτηριστεί ως μνημεία ή διατηρητέα».
 
Θέτονται έτσι τα ερωτήματα:
  • Για ποιους λόγους έχουν αφεθεί στην ερημοποίηση τα διατηρητέα αρχοντικά που έχουν κληροδοτηθεί στο Σκυλίτσειο Νοσοκομείο Χίου;
  • Πώς προτίθενται τα υπουργεία να τα προστατεύσουν από τη φθορά του χρόνου, αλλά και από τους όποιους βανδαλισμούς υφίστανται;
  • Πώς θα αξιοποιηθεί η περιουσία που κληροδοτήθηκε στο νοσοκομείο και αν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των διεργασιών για την έκδοση του σχετικού Π.Δ., σύμφωνα με το οποίο θα δίνονται επαρκή κίνητρα στους ιδιοκτήτες και αγοραστές διατηρητέων κτηρίων για την αποκατάσταση και ανάδειξή τους;

Συναγερμός για τον πλάτανο του Καζαντζάκη

Να ανακηρυχθεί ως διατηρητέο μνημείο της φύσης ο αρχαίος πλάτανος στο Κράσι Ηρακλείου, ένα από τα πέντε μεγαλύτερα δέντρα της Ευρώπης, ζητούν οι φορείς και οι κάτοικοι της περιοχής.  
Ο εντυπωσιακός πλάτανος φέρεται να είναι άνω των 2.000 χρόνων, με περίμετρο κορμού 24 μέτρων, που για να αγκαλιαστεί χρειάζονται 15 άνδρες!! 


Στη σκιά του αρχαίου πλάτανου έγραφε και διάβαζε κατά το παρελθόν ο Νίκος Καζαντζάκης αλλά και η παρέα του, άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων, όπως ο Μ. Αυγέρης και ο Κ. Βάρναλης
Το παχύ φύλλωμά του καλύπτει την κεντρική πλατεία του χωριού με το παραδοσιακό καφενείο. Στο παρελθόν, εκεί περνούσε τα καλοκαίρια του γράφοντας και διαβάζοντας ο Νίκος Καζαντζάκης, αλλά και η παρέα του, άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων, όπως ο Μάρκος Αυγέρης, ο Κώστας Βάρναλης και η οικογένεια Αλεξίου που καταγόταν από το Κράσι. Μάλιστα το χωριό, ο πλάτανος και η φύση αναφέρονται τακτικά σε έργα της Ελλης Αλεξίου και της Γαλάτειας Καζαντζάκη. 

Η μοναδικότητα της περιοχής προσέλκυσε για παραθερισμό πολλούς πνευματικούς ανθρώπους, οι οποίοι και συγκρότησαν τη λεγόμενη «λογοτεχνική συντροφιά του Κρασίου».
Ο πλάτανος στολίζει την πλατεία στον Δήμο Μαλίων και σύμφωνα με τον δήμαρχο Κώστα Λαγουδάκη το αρχαίο δέντρο από μόνο του αποτελεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα και είναι πόλος έλξης όχι μόνο για τους ντόπιους, αλλά και τους χιλιάδες επισκέπτες.
«Άξιο θαυμασμού»«Το δέντρο είναι άξιο θαυμασμού. Παρέχει ίσκιο και δροσιά το καλοκαίρι και είναι το σήμα κατατεθέν του χωριού» τονίζει ο δήμαρχος Μαλίων.
Στόχος του δήμου είναι να ανακηρυχθεί ο πλάτανος ως διατηρητέο μνημείο, διαδικασία που έχει προωθήσει ο δήμαρχος και αυτή τη στιγμή ο σχετικός φάκελος βρίσκεται στο αρμόδιο υπουργείο για την τελική έγκριση. Από έρευνα δασολόγων έγινε γνωστό ότι ο πλάτανος συγκαταλέγεται στα πέντε μεγαλύτερα δέντρα της Ευρώπης.
Ο οικισμός Κρασίου ανήκει σε προστατευόμενη φυσική περιοχή, ενώ με ευθύνη του δήμου ο πλάτανος ραντίζεται τέσσερις φορές τον χρόνο για την αποφυγή ασθενειών.