Thursday 24 June 2010

Φυτρώνουν... περιβόλια στις πόλεις

Όλο και περισσότεροι είναι οι κάτοικοι αστικών κέντρων που διατηρούν λαχανόκηπους ακόμα και στα μπαλκόνια τους, οι οποίοι εκτιμούν ότι η εξοικονόμηση χρημάτων μπορεί να φτάσει και τα 200 ευρώ τον μήνα


«Όλη μου τη ζωή έχω περιβόλι. Είναι η αρρώστια μου», λέει ο Μιχάλης Ψωμαδέλλης, συνταξιούχος

Διπλό κέρδος έχουν στις μέρες μας οι άνθρωποι που καλλιεργούν λαχανικά στον κήπο τους, καθώς το μεράκι τους ωφελεί ταυτόχρονα και την τσέπη και την υγεία τους.

Το περιβόλι έχει πάψει τα τελευταία χρόνια να αποτελεί συνήθεια που αφορά αποκλειστικά τους κατοίκους της επαρχίας και δεν είναι λίγοι εκείνοι που, ενώ ζουν σε αστικά κέντρα, τρέφονται από τα ζαρζαβατικά που φυτρώνουν στον κήπο ή ακόμη και στο μπαλκόνι τους.
«Εχουμε το μεράκι, έχουμε τον χώρο και βάζουμε λίγο απ’ όλα» λέει η
 Ελένη Μακρυδάκη, που κατοικεί στον Γέρακα
«Έχουμε το μεράκι, έχουμε τον χώρο και βάζουμε λίγο απ’ όλα» λέει η Ελένη Μακρυδάκη, που κατοικεί στον Γέρακα
Πολλοί από αυτούς εκτιμούν ότι η εξοικονόμηση χρημάτων μπορεί να φτάνει και τα 200 ευρώ τον μήνα, καθώς ο λαχανόκηπος περιορίζει σημαντικά τις επισκέψεις στον μανάβη ή τη λαϊκή αγορά.
«Παίρνω σύνταξη 620 ευρώ. Αν δεν είχα τον κήπο μου, δεν θα έβγαινα με αυτά τα χρήματα», λέει ο Μιχάλης Ψωμαδέλλης, συνταξιούχος οικοδόμος, που διατηρεί λαχανόκηπο στο σπίτι του στο Χαλάνδρι. 
Από τις κολοκυθιές, τις ντοματιές, τις αγγουριές, τα φασολάκια κι όσα άλλα βγάζει το περιβόλι του, ανάλογα με την εποχή, τρώει ο ίδιος και η σύζυγός του, τα δύο παιδιά και τα δύο εγγόνια του, οι φίλοι του, αλλά πολύ συχνά και οι... περαστικοί. « Στον μανάβη δεν πάω ποτέ παρά μόνο για κανένα φρούτο. Ολη μου τη ζωή έχω περιβόλι. Είναι η «αρρώστια» μου αυτή», λέει ο κ. Μιχάλης.
«Δίπλα από τη μελιτζάνα βάζω βασιλικό, γιατί έτσι γλυκαίνει η μελιτζάνα. Τις αγγουριές τις ποτίζω κάθε μέρα, γιατί αν διψάσουν θα πικρίσουν τα αγγούρια. Δεν έχω όμως αυτόματο πότισμα, δεν μου αρέσει. Αν δεν είσαι από πάνω τους να τα δεις, να τα καμαρώσεις...».

ΠΛΑΪ ΣΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΝΤΑΙ ΖΑΡΖΑΒΑΤΙΚΑ
Ένας λαχανόκηπος για δύο οικογένειες
Οικονομία και υγιεινή διατροφή προσφέρει το περιβόλι του Κώστα και της Σοφίας Καρδιασμένου, στον Γέρακα, σε δύο οικογένειες, τη δική τους και του γιου τους. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια πλάι στα λουλούδια του κήπου τους φιλοξενούνται μελιτζάνες και πιπεριές, πατάτες, ντομάτες, αγγούρια, φασολάκια και αντίδια τον χειμώνα.
«Μέχρι τώρα είχαμε στην κατάψυξη φασολάκια από τα περσινά», λέει η κ. Σοφία μαζεύοντας από τον λαχανόκηπο μαζί με τη συνονόματη εγγονή της φρέσκιες πιπεριές. Μολονότι η παραγωγή τους δεν είναι αρκετή για να καλύψει το σύνολο των αναγκών τους, ο μανάβης δεν τους βλέπει τόσο τακτικά, ενώ εξοικονομούν, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της κυρίας Σοφίας, περισσότερα από 100 και πιθανότατα έως και 200 ευρώ τον μήνα.
«Έχουμε το μεράκι, έχουμε τον χώρο και βάζουμε λίγο απ’ όλα», λέει η κ. Ελένη Μακρυδάκη για τον κήπο της στον Γέρακα. Από τον μανάβη αγοράζει μόνο φρούτα και αυτά τον χειμώνα, καθώς στον κήπο της υπάρχει μια συκιά και μια αχλαδιά που τους προσφέρουν άφθονους καρπούς το καλοκαίρι. 
Χαρά από τα ξένα περιβόλια παίρνει πια και ο γείτονας Θωμάς Αρβανιτάς, που δεν έβαλε τίποτα φέτος στα δικά του παρτέρια λόγω κούρασης. Διατηρούσε χρόνια περιβόλι και, όπως φαίνεται, μετάνιωσε που σταμάτησε.
«Τις προάλλες πήγα στη λαϊκή και μου έφυγαν 80 ευρώ χωρίς να το καταλάβω. Μόνο για την οικογένεια της κόρης μου θα φύγει ένα πενηντάρι τη βδομάδα. Τα περισσότερα από αυτά τα γλιτώναμε όταν είχα το περιβόλι».
Μ. Δεσύλλας
 
Το μπαλκόνι, 1ο βήμα για επιστροφή στην ύπαιθρο
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι που διατηρούν λαχανόκηπο συνεχίζουν συνήθειες που έφεραν από τον τόπο καταγωγής τους, η ακρίβεια οδηγεί σε ανάλογες πρακτικές και νέους ανθρώπους. «Υπάρχουν οι αστικοί καλλιεργητές, που είναι ουσιαστικά όσοι συνεχίζουν την παράδοση των παππούδων τους.  
Οι Αμπελόκηποι είχαν στο παρελθόν αμπέλια, στο Ρουφ, στον Βοτανικό έφτιαχναν ωραίους λαχανόκηπους, γιατί είχαν κοπριές από τα βουστάσια που υπήρχαν στην περιοχή, στο Καλαμάκι υπάρχουν ακόμα φιστικιές.
Κι ενώ η δόμηση καταλαμβάνει κάθε ελεύθερο χώρο, μια μικρή οπισθοφυλακή συνεχίζει μέχρι σήμερα να καλλιεργεί στα προάστια της πόλης.  
Υπάρχει ωστόσο και ένα κύμα νέων καλλιεργητών ακόμη και στο κέντρο της πόλης, στα μπαλκόνια ή σε ελεύθερους χώρους, όπως στο πάρκο στην οδό Ναυαρίνου», λέει ο γεωπόνος και σύμβουλος βιολογικής - ομοιοδυναμικής γεωργίας, Μάριος Δεσύλλας, ο οποίος οργανώνει σεμινάρια για όσους ενδιαφέρονται για τα φυτά και τις φυσικές μεθόδους καλλιέργειας.
«Βασικός λόγος που οδηγεί τους νέους ανθρώπους να καλλιεργήσουν λαχανικά», λέει ο ίδιος, «είναι το να αποκτήσουν αυτή τη βιωματική εμπειρία: να συνδεθούν με τα φυτά, με το χώμα, με τον αρχέγονο κύκλο της τροφής που έχουμε χάσει. Πολλές φόρες, το μπαλκόνι αποτελεί για ορισμένους προπαρασκευή για το μεγάλο βήμα της αποκέντρωσης στην ύπαιθρο. Σημαντικός παράγοντας είναι ο οικονομικός. Είναι προφανές ότι η οικονομική κρίση οδηγεί τον κόσμο να αναζητά λύσεις για να μειώσει το κόστος ζωής του και να αυτονομηθεί».

ΑΡΓΥΡΩ ΛΥΤΡΑ
ΦΩΤΟ: B. ZΗΣΟΠΟΥΛΟΣ

Γνωρίζετε ότι η Πασσιφλόρα λέγεται λουλούδι του Πάθους (Passion Flower) επειδή πιστεύεται ότι το άνθος της αναπαριστά τα Πάθη του Χριστού;


Το γένος της Πασσιφλόρας αποτελείται από 600 περίπου τρυφερά αναρριχητικά φυτά, αείφυλλα και φυλλοβόλα που είναι κυρίως ενδημικά της τροπικής Νότιας Αμερικής.

Πασσιφλόρα - Ρολογιά. Μπλε Πασσιφλόρα (Passiflora caerulea) η πιο γνωστή καλλιεργούμενη ποικιλία
Η πασσιφλόρα ήρθε στην Ευρώπη από τη νότια Αμερική το δέκατο όγδοο αιώνα, κυρίως από τους Ισπανούς, και τώρα είναι διαδεδομένη σε πολλά μέρη του κόσμου, από την Αφρική και την Ασία μέχρι την Αυστραλία και τη βόρεια Αμερική. Οι περισσότερες πασσιφλόρες είναι περικοκλάδες που πιστεύεται ότι κατάγονται είτε από ψυχρότερα βουνά ή από θερμότερα τροπικά δάση με πολλές βροχές.
To "λουλουδιού του πάθους" (Passion flower), πήρε το όνομά του από περιγραφές των τμημάτων τού άνθους του, περιγραφές που διοχετεύτηκαν από ιερείς της Νότιας Αμερικής ('New Spain'). Το 1609 στη Ρώμη, ο Jacomo Bosio έδωσε ερμηνείες που αντιπροσώπευαν διάφορα στοιχεία της σταύρωσης, όπως τα πέντε πέταλα και τα πέντε σέπαλα (που ήταν οι δέκα απόστολοι, εκτός από τον Ιούδα και τον Πέτρο), τα εσωτερικά πέταλα σε σχήμα φράντζας (το αγκάθινο στεφάνι), οι πέντε στήμονες (οι πέντε πληγές του Χριστού) και το στίγμα τού ύπερου με το κωνικό σχήμα (τα καρφιά). 
Αυτός ο συμβολισμός δεν είναι παγκόσμια αποδεκτός, ενώ στην Ιαπωνία είναι γνωστό σαν "φυτό ρολόι", όπως και στην Ελλάδα που λέγεται "Ρολογιά".
Για να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν σε τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον, πολλά είδη αναπτύσσονται γρήγορα, χρησιμοποιώντας "έλικες" για να σκαρφαλώνουν στα δέντρα (πολύ λιγότερα έχουν την ικανότητα να αναπτύσσονται σαν δέντρα) και να φτάσουν τα ψηλότερα φυλλώματα του δάσους και τον ήλιο ώστε τα ανεπτυγμένα κλαδιά να αρχίσουν να ανθίζουν. Για να προσελκύσουν τους επικονιαστές, όπως μέλισσες, σκόρους, πεταλούδες και άλλα έντομα, τις νυχτερίδες και τα κολίμπρια, οι πασσιφλόρες έχουν αναπτύξει μια μεγάλη ποικιλία εκθαμβωτικών χρωματισμών στα άνθη τους, συχνά αρωματικά, με επιπλέον γλυκό νέκταρ που εκκρίνεται από τα φύλλα, τους μίσχους και μερικές φορές από τα βράκτια. Ακόμη οι καρποί, που πρέπει να φαγωθούν για να διασπαρθεί το φυτό σε μεγάλη ακτίνα, περιέχουν ένα χυμό με μοναδική αρωματική γεύση και μυρωδιά.
Η κατάταξη της πασσιφλόρας έγινε για πρώτη φορά από το βοτανολόγο Λινναίο, το 1745, όταν αναγνώρισε 22 είδη. 
Σήμερα πιστεύεται ότι υπάρχουν πάνω από 600 είδη, αλλά πολλά από αυτά απειλούνται στο φυσικό τους βροχερό, δασώδες περιβάλλον. Τα πρώτα υβρίδια εμφανίστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1820 - με πρωταρχικό το είδος P. x violacea, και παρ' όλο που το ακριβές όνομά του είναι αμφισβητούμενο, το φυτό υπάρχει ακόμα. 
Η πασσιφλόρα ήταν αρκετά δημοφιλής στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά την Βικτοριανή εποχή, και λιγότερο στον 20ο αιώνα. Σήμερα όμως, υπάρχει παγκόσμιο ενδιαφέρον γι' αυτό και σαν εμπορικό προϊόν με συνεχώς νέες ποικιλίες να γίνονται γνωστές, αλλά και σαν ένα εξωτικό διακοσμητικό για τους κήπους και τα θερμοκήπια. Επίσης η ποικιλία P. incarnata χρησιμοποιείται από βοτανολόγους σαν ήπιο καταπραϋντικό και ίσως υπάρχουν περαιτέρω ιατρικές χρησιμότητες σε άλλες ποικιλίες.
Η πασσιφλόρα (passiflora incarnata) χρησιμοποιήθηκε στην παραδοσιακή ιατρική σαν "ηρεμιστικό" βότανο για την ανησυχία, την αϋπνία, τις κρίσεις και την υστερία. Στη διάρκεια του εικοστού αιώνα, το βότανο αυτό συμπεριλαμβανόταν σε πολλά ηρεμιστικά και υπνωτικά, για να ενισχύσει τη δραστικότητά τους. Το 1978, το υπουργείο τροφίμων και φαρμάκων Αμερικής (FDA) απαγόρευσε αυτά τα φαρμακευτικά σκευάσματα, λόγω απουσίας αποδεικτικών στοιχείων της αποτελεσματικότητας τής πασσιφλόρας. 
Στη Γερμανία όμως, η πασσιφλόρα είναι διαθέσιμη σαν ενισχυτικό συστατικό πολλών ηρεμιστικών (σε συνδυασμό με άλλα ηρεμιστικά βότανα, όπως βαλεριάνα και βάλσαμο λεμονιού), και τη Χρησιμοποιούν επίσης στην ομοιοπαθητική ιατρική για να αντιμετωπίσουν πόνους, αϋπνία και νευρικές ανησυχίες. Σήμερα, οι επαγγελματίες βοτανολόγοι χρησιμοποιούν την πασσιφλόρα (συχνά σε συνδυασμό με άλλα ηρεμιστικά βότανα) για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της αϋπνίας, της υπερέντασης και άλλων προβλημάτων υγείας σχετικών με την ανησυχία και τη νευρικότητα.
Η πασσιφλόρα, (που λέγεται και "granadillas" επειδή τα φρούτα της μοιάζουν με εκείνα του ροδιού - στα ισπανικά "granada"), παράγει εδώδιμους καρπούς, με την προϋπόθεση ότι καταναλώνονται ωμοί, ώστε να μην αποκτήσουν τοξικότητα. Όλα τα είδη αυτού του γένους είναι βρώσιμα, αν και υπάρχουν μερικά που είναι πιο κατάλληλα σαν τρόφιμα από άλλα.
Η πασσιφλόρα incarnata παράγει καρπούς που φθάνουν μερικές φορές το μέγεθος ενός πεπονιού. Γενικά καταναλώνεται σε μορφή μαρμελάδας, σε μερικές περιοχές της Νότιας Αμερικής. Χρησιμοποιούνταν ήδη από τους παλιούς Αζτέκους για να αντιμετωπίσουν δαγκώματα φιδιών, και για το λόγο αυτό είναι γνωστή με το όνομα "Η γλώσσα του φιδιού". Επίσης οι πρώτοι αυτόχθονες Ινδιάνοι τη χρησιμοποιούσαν για τροφή και σαν απολυμαντικό.
από valentine